Tổng tuyển cử Anh tiếp theo diễn ra khi nào và có thể được tổ chức sớm hơn không?

Sau hàng loạt vụ từ chức cấp bộ trưởng, Thủ tướng Boris Johnson đã từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ.

Vậy bầu cử sớm có thể được tổ chức trong những trường hợp nào và ai là người quyết định khi nào tổ chức bầu cử?

Ông Nadhim Zahawi, người tỵ nạn Iraq trở thành Bộ trưởng Tài chính Anh

Khi nào cuộc tổng tuyển cử tiếp theo sẽ diễn ra?

Các cuộc tổng tuyển cử ở Vương quốc Anh - nơi tất cả 650 nghị sĩ được bầu vào Hạ viện - phải được tổ chức cách nhau không quá 5 năm.

Trừ khi một cuộc bầu cử sớm hơn được tổ chức, cuộc bầu cử tiếp theo sẽ không được tiến hành cho đến tháng 1 năm 2025.

Ai có thể kêu gọi bầu cử sớm?

Quyết định tổ chức một cuộc bầu cử sớm thường thuộc về thủ tướng.

Tuy nhiên, cho đến gần đây thì lại không phải vậy.

Năm 2011, một đạo luật được thông qua đã bỏ quyền của Thủ tướng trong việc tổ chức một cuộc bầu cử sớm và thay vào đó trao quyền này cho Hạ viện.

Theo các quy tắc đó, một cuộc bầu cử sớm chỉ có thể được tổ chức trong một số trường hợp nhất định - chẳng hạn như nếu 2/3 số nghị sĩ đồng ý.

Tuy nhiên, sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2019, Đảng Bảo thủ đã ban hành một luật mới - gọi là Đạo luật Giải tán và Thành lập Nghị viện 2022 - bãi bỏ đạo luật trước đó và khôi phục quyền lực truyền thống của Thủ tướng trong việc tổ chức bầu cử vào thời điểm họ lựa chọn.

Thủ tướng Anh tới Kyiv, viện trợ cho Ukraine 88 triệu bảng

Một cuộc bầu cử sớm được tổ chức thế nào?

Nếu một Thủ tướng muốn có một cuộc bầu cử sớm thì cần đưa ra "đề nghị" với Nữ hoàng để giải tán Quốc hội - thuật ngữ chính thức để đóng Quốc hội để tổ chức bầu cử.

Sau khi một cuộc bầu cử được tuyên bố, ngày bỏ phiếu dự kiến sẽ diễn ra sau đó 25 ngày.

Tại thời điểm này, các nghị sĩ mất tư cách và chiến dịch tranh cử lại (giả sử họ chọn ứng cử lại).

Liệu Nữ hoàng có thể từ chối cho phép một cuộc tổng tuyển cử sớm?

Vì Thủ tướng được yêu cầu "đề nghị" Nữ hoàng cho phép, về lý thuyết, bà có thể từ chối.

Hoàn cảnh mà Nữ hoàng có thể làm điều này hơi không rõ ràng. Một tài liệu của chính phủ được gọi là "các nguyên tắc giải thể", đưa ra các yêu cầu mà theo đó Thủ tướng có thể yêu cầu Nữ hoàng cho phép tổ chức một cuộc bầu cử sớm, bao gồm:

• Thủ tướng duy trì sự ủng hộ với tư cách là người lãnh đạo chính phủ

• Nữ hoàng không nên bị lôi kéo vào chính trị đảng phái

Vì vậy, mặc dù tồn tại các nguyên tắc cho phép Nữ hoàng từ chối yêu cầu bầu cử sớm, nhưng các nguyên tắc này chưa bao giờ được thử nghiệm một cách rõ ràng, theo Catherine Haddon từ Viện nghiên cứu Chính phủ.

"Một cách không chính thức, Hoàng gia có thể nói với ông ấy là không. Câu hỏi là liệu ông ấy có đi ngược lại lời khuyên không chính thức đó hay không và cứ hỏi - điều này sẽ khiến Nữ hoàng phải đưa ra một quyết định rất chính trị."

Meg Russell, giám đốc Constitution Unit (Trung tâm nghiên cứu độc lập và phi đảng phái), đồng ý: "Có một sự chấp nhận ngầm rằng Hoàng gia có một số vai trò. Vì vậy, vấn đề nằm ở chỗ trong những trường hợp nào thì Nữ hoàng sẽ ngăn cản, nhưng nó trở thành một vấn đề chính trị."

Bà Haddon cũng chỉ ra rằng nếu đa số trong Quốc hội nói rõ với Hoàng gia rằng một chính phủ thay thế có thể tiếp quản, Nữ hoàng có thể cho phép thành lập một chính phủ.

Ví dụ, nếu đảng Bảo thủ chuẩn bị chọn một nhà lãnh đạo mới, Nữ hoàng có thể từ chối cho phép tổ chức một cuộc bầu cử trên cơ sở một chính phủ thay thế sẽ sớm được lập ra.

"Người ta không thể lôi kéo Nữ hoàng vào chính trị. Yêu cầu một cuộc bầu cử để không bị phế truất sẽ là việc vượt qua ranh giới," bà Haddon nói.

Thủ tướng mới có cần tổ chức bầu cử sớm không?

Khi ông Johnson quyết định từ chức, Đảng Bảo thủ sẽ cần chọn một nhà lãnh đạo mới. Người đó cũng sẽ trở thành Thủ tướng tiếp theo.

Trong hoàn cảnh đó, tân Thủ tướng sẽ không bắt buộc phải kêu gọi một cuộc bầu cử sớm - nhưng họ có thể làm như vậy nếu họ muốn.