Snowden xin tỵ nạn ở Ecuador

Ngoại trưởng Ecuador xác nhận tại Hà Nội rằng Edward Snowden, người rò rỉ thông tin về hệ thống theo dõi mật của Mỹ, xin tỵ nạn ở nước ông.

Ngoại trưởng Ricardo Patino nói với các phóng viên trong cuộc họp báo chóng vánh trưa thứ Hai 24/6 ở Hà Nội rằng nhà chức trách Ecuador đã nhận được đơn xin tỵ nạn của ông Snowden, người được tin đang chuẩn bị rời Moscow, nơi ông bay tới từ Hong Kong.

"Chúng tôi sẽ có quyết định sau... chúng tôi đang phân tích [đơn xin tỵ nạn của ông Snowden]," ông Patino cho biết.

Một cuộc họp báo nữa sẽ được tổ chức tại Hà Nội lúc 7 giờ tối giờ địa phương, và các nhà báo hy vọng sẽ có thêm thông tin về số phận cựu nhân viên tình báo Mỹ.

Ông Snowden đã chạy khỏi Mỹ tới Hong Kong nhưng rời thành phố này sáng Chủ nhật 23/6 và hiện đang ở Moscow.

Yêu cầu dẫn độ mà Mỹ gửi tới Hong Kong như vậy không có tác dụng, nhưng Washington khẳng định Snowden sẽ không thể đi lại giữa các quốc gia.

Bộ Tư pháp Mỹ gọi quyết định không bắt giữ Snowden của chính quyền Hong Kong là "gây quan ngại".

Hôm Chủ nhật, một quan chức Mỹ nói Washington đã liên lạc với các nước "bán cầu Tây" mà ông Snowden có thể tới hoặc quá cảnh.

Vị quan chức này nói: "Mỹ thông báo tới các chính phủ rằng Snowden đang bị truy nã và không thể được phép đi lại giữa các nước, ngoại trừ trên đường dẫn độ ông ta trở về Hoa Kỳ".

Trước đó, Ngoại trưởng Ecuador Ricardo Patino, hiện đang có mặt ở Việt Nam, xác nhận trên mạng xã hội Twitter: "Chính phủ Ecuador đã nhận đơn xin tỵ nạn của Edward J. #Snowden."

Wikileaks nói trong một thông cáo rằng ông Snowden "đang tới Cộng hòa Ecuador qua một con đường an toàn, với mục đích tỵ nạn, và được các nhân viên ngoại giao và cố vấn pháp lý của Wikileaks tháp tùng".

Ecuador đã chấp thuận cho người sáng lập Wikileaks Julian Assange tỵ nạn. Ông Assange đang tạm trú tại Đại sứ quán Ecuador ở London trong thời gian qua.

Wikileaks nói đơn xin tỵ nạn của ông Snowden sẽ được xem xét khi ông tới Ecuador.

Người phát ngôn của tổ chức này, Kristinn Hrafnsson, nói với BBC ông tin rằng lịch sử sẽ cho thấy Snowden đã "phụng sự xã hội một cách xuất sắc".

Chưa xong thủ tục dẫn độ

Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ nói hộ chiếu của ông Snowden đã bị hủy, và điều này là "bình thường và phù hợp với quy định của Mỹ".

Tuy nhiên, một quan chức Mỹ nói với hãng Associated Press rằng nếu được phép của quan chức cao cấp hoặc của hãng hàng không thì một số quốc gia có thể chấp nhận tình trạng không hộ chiếu.

Quan chức Hong Kong nói ông Snowden đã rời khỏi thành phố "tới một nước thứ ba theo nguyện vọng cá nhân, thông qua kênh bình thường và hợp pháp" vì yêu cầu dẫn độ của Hoa Kỳ không đầy đủ và không có cơ sở pháp lý gì để ngăn cản ông xuất cảnh.

Bộ Tư pháp Mỹ nói họ "thất vọng" rằng Hong Kong đã không bắt giữ ông Snowden và "không đồng ý" với những lý do nêu trên.

Một quan chức nước này nói hai bên có cuộc gặp hôm thứ Sáu và chưa lúc nào trong cuộc gặp giới chức Hong Kong đưa ra vấn đề về thủ tục dẫn độ không đầy đủ.

Ông nói: "Sau diễn biến này, chúng tôi thấy quyết định của họ đặc biệt gây quan ngại".

Ông Snowden rời Hong Kong trên chuyến bay Aeroflot SU213 và hạ cánh xuống sân bay Sheremetyevo của Moscow sau 17:00 giờ địa phương (19:00 giờ Hà Nội) hôm Chủ nhật 23/6. Tại đó ông được đón bằng một chiếc xe của sứ quán Venezuela hoặc Ecuador.

Có tin ông sẽ bay khỏi nước Nga vào chiều thứ Hai tới thủ đô Havana của Cuba, từ đó ông sẽ chuyển máy bay để tới Caracas, Venezuela.

Bằng cách đó ông có thể tới Ecuador mà không bị quan chức Hoa Kỳ bắt giữ.

Hiện không rõ ông Snowden đang ở đâu, nhưng tin nói ông chưa rời sân bay và Đại sứ Ecuador ở Nga được trông thấy tại một khách sạn trong sân bay.

Hoa Kỳ và Ecuador có thỏa thuận dẫn độ, nhưng thỏa thuận này không áp dụng cho "các tội danh có tính chất chính trị".

Bộ Tư pháp Mỹ tuyên bố sẽ tìm kiếm hợp tác của bất cứ quốc gia nào mà ông Snowden đặt chân tới.

Thế nhưng nếu ông Snowden đến Ecuador, sẽ rất khó cho người Mỹ bắt giữ ông.

Snowden đã trốn khỏi nhà riêng tại Hawaii sau khi rò rỉ thông tin về công việc của ông tại NSA (Cơ quan An ninh Quốc gia) cũng như mạng lưới theo dõi điện tử của Hoa Kỳ cho các báo Guardian của Anh và Washington Post.

Ông đã bị chính phủ Mỹ buộc tội ăn cắp tài sản quốc gia, làm lộ trái phép thông tin quốc phòng và cố ý làm lộ tài liệu tình báo bảo mật.

Mỗi tội nói trên có thể mang lại án tù cao nhất là 10 năm. Đơn buộc tội ký ngày 14/6 nhưng tới thứ Sáu tuần trước (21/6) mới được công bố.

Giám đốc NSA Keith Alexander nói với kênh ABC News hôm Chủ nhật rằng không có chỉ dấu gì cho thấy ông Snowden đã lấy các tài liệu.

Ông nói: "Rõ ràng hệ thống đã không hoạt động như ý muốn".

Tướng Alexander nói NSA đang xem xét lại hoạt động để siết chặt an ninh đối với các nhân viên hợp đồng.