Mỹ-Trung lên kế hoạch cho hội nghị thượng đỉnh trước cuối năm nay
Mỹ và Trung Quốc đã đồng tình về mặt nguyên tắc để các lãnh đạo của hai nước tổ chức một cuộc họp qua mạng trước cuối năm nay, một quan chức cấp cao của chính quyền Mỹ cho biết hôm thứ Tư, sau các cuộc đàm phán cấp cao nhằm cải thiện đối thoại giữa hai nước, theo Reuters.
Cuộc gặp kín tại một khách sạn sân bay ở thành phố Zurich của Thụy Sĩ giữa cố vấn an ninh quốc gia Mỹ - Jake Sullivan và nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc - Dương Khiết Trì là cuộc gặp trực tiếp đầu tiên của hai nước, kể từ một cuộc gặp bất thường và có chiều hướng gay gắt ở Alaska hồi tháng Ba.
Các quan chức Mỹ cho hay cuộc gặp là sự tiếp nối từ cuộc điện đàm vào ngày 9/9 của Tổng thống Joe Biden với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trước đó, hai nền kinh tế hàng đầu thế giới có vẻ như kẹt trong thế bế tắc.
Nhà Trắng nói ông Sullivan nêu quan ngại về các vấn đề gây tranh cãi, như hành động của Trung Quốc ở Biển Đông, nhân quyền, và lập trường của Bắc Kinh đối với Hong Kong, Tân Cương và Đài Loan.
Nguồn hình ảnh, Reuters
Tuy nhiên, vào cuối ngày, cả Bắc Kinh lẫn Washington đều cho biết các cuộc đàm phán kéo dài sáu giờ mang tính xây dựng và thật tâm. Phía Mỹ nói giọng điệu lần này rất khác so với hồi ở Alaska.
Quan chức Mỹ nói với giới phóng viên: "Chúng tôi đã có thỏa thuận về nguyên tắc để tổ chức một cuộc gặp song phương (thượng đỉnh) qua mạng trước cuối năm nay".
Khi được hỏi thêm chi tiết, phát ngôn viên Nhà Trắng, Jen Psaki, cho biết: "Chúng tôi vẫn đang xúc tiến để xem hội nghị này sẽ được diễn ra như thế nào, khi nào và tất nhiên là những chi tiết chốt hạ mà hiện chúng tôi chưa có."
Những đồn đoán ban đầu cho rằng hai người có thể gặp mặt trực tiếp tại hội nghị thượng đỉnh G20 ở Ý vào tháng 10, nhưng ông Tập không rời Trung Quốc kể từ khi đại dịch bùng phát vào đầu năm ngoái.
Quan chức này nói: "Cuộc đối thoại hôm nay, nói một cách rộng ra, là một cuộc cam kết trọng yếu và thực chất hơn so với những gì chúng ta đã có từ trước đến nay ở các cấp thấp hơn," đồng thời cho biết thêm rằng Washington hy vọng đây sẽ là một "hình mẫu cho các cuộc gặp gỡ trong tương lai".
Tuy nhiên, quan chức này nói sự kiện này không nên được coi là sự hạ nhiệt trong quan hệ.
"Những gì chúng tôi đang cố gắng đạt được là một trạng thái ổn định giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, ở mức chúng tôi có thể cạnh tranh mạnh mẽ nhưng phải chế ngự sự cạnh tranh đó một cách có trách nhiệm", quan chức này nói.
Nguồn hình ảnh, Reuters
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông Dương nói với ông Sullivan rằng sự đối đầu sẽ gây thiệt hại cho cả hai quốc gia và thế giới.
"Hai bên nhất trí hành động ... để tăng cường đối thoại một cách chiến lược, giải quyết được các khác biệt, tránh xung đột và đối đầu", tuyên bố của Bộ này cho biết.
Căng thẳng vấn đề Đài Loan
Cuộc điện đàm của Biden với ông Tập vào tháng 9 đã chấm dứt gần bảy tháng gián đoạn trong đối thoại trực tiếp giữa hai nhà lãnh đạo. Hai người đã thảo luận về sự cần thiết phải đảm bảo sự cạnh tranh của hai nước không hướng đến xung đột.
Hôm thứ Ba, ông Biden cho hay ông đã nói chuyện với ông Tập về vấn đề Đài Loan và họ đồng ý tôn trọng "thỏa thuận Đài Loan", khi mà căng thẳng gia tăng giữa Đài Bắc và Bắc Kinh.
Đài Loan nói đã có 148 máy bay của lực lượng không quân Trung Quốc ở khu vực phía nam và tây nam của vùng nhận dạng phòng không đảo này trong thời gian bốn ngày kể từ thứ Sáu, cùng ngày Trung Quốc đánh dấu lễ Quốc khánh.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Bộ Ngoại giao Đài Loan muốn Mỹ làm sáng tỏ bình luận của ông Biden. Hôm thứ Tư, cơ quan này cho biết Washington trấn an họ rằng cách tiếp cận của Mỹ đối với Đài Loan không thay đổi; cam kết của Mỹ đối với hòn đảo dân chủ - nơi Bắc Kinh coi là tỉnh ly khai - là "vững chắc".
Trong bình luận hôm thứ Ba, ông Biden dường như đang đề cập đến chính sách lâu nay của Washington.
Theo đó, Mỹ chính thức công nhận Bắc Kinh chứ không phải Đài Bắc, và Đạo luật Quan hệ Đài Loan, trong đó nêu rõ rằng Mỹ quyết định thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh thay vì Đài Loan dựa trên kỳ vọng rằng tương lai của Đài Loan sẽ được định đoạt bằng các biện pháp hòa bình.
Nhà Trắng cho biết ông Sullivan cũng sẽ đến thăm Brussels để họp với các quan chức NATO và Liên minh châu Âu, cũng như Paris, đồng thời sẽ tóm tắt lại cho các giới chức châu Âu về cuộc gặp của ông Sullivan với ông Dương Khiết Trì.
Căng thẳng thương mại cũng là vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự giữa Mỹ và Trung Quốc.
Đại diện Thương mại Mỹ, bà Katherine Tai, hiện có mặt tại Paris cho các cuộc họp của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế. Bà nói rằng hy vọng sẽ sớm tổ chức các cuộc thảo luận với các đối tác Trung Quốc.
Hôm thứ Hai, bà Tai đã tiết lộ kết quả của cuộc rà soát từ "đầu đến đuôi" kéo dài nhiều tháng trời về chính sách thương mại của Trung Quốc, tuyên bố sẽ tổ chức các cuộc đàm phán "thẳng thắn" với Bắc Kinh về việc nước này không cam kết trong thỏa thuận thương mại với cựu Tổng thống Donald Trump và chấm dứt các chính sách công nghiệp có hại.
