Nhật Bản rút khỏi dự án hạt nhân, kế hoạch điện của Việt Nam gặp khó

Đại sứ Nhật Bản Naoki Ito, Nhật Bản cho biết Tokyo đã quyết định dừng kế hoạch xây dựng nhà máy điện hạt nhân lớn tại Việt Nam vì thời hạn quá gấp, điều có thể gây khó khăn cho chiến lược năng lượng dài hạn nhằm đảm bảo cung cấp điện ổn định của Việt Nam, theo Reuters.

Việt Nam, nơi đặt các cơ sở sản xuất lớn của nhiều tập đoàn đa quốc gia như Samsung và Apple, đã đối mặt với những đợt mất điện nghiêm trọng do nhu cầu thường vượt quá nguồn cung.

Nhu cầu điện sản xuất chủ yếu đến từ các khu vực công nghiệp khổng lồ và tầng lớp trung lưu đang ngày càng lớn mạnh. Trong khi đó, nguồn cung điện vốn bị ảnh hưởng bởi các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng xảy ra thường xuyên hơn, như hạn hán và bão.

"Phía Nhật Bản không có đủ điều kiện để triển khai dự án Ninh Thuận 2", Đại sứ tại Việt Nam phát biểu, ý nói về nhà máy điện tại Ninh Thuận có công suất dự kiến ​​từ 2 đến 3,2 gigawatt.

Dự án này nằm trong chiến lược tăng cường năng lực sản xuất điện của Việt Nam.

Theo lộ trình của Chính phủ Việt Nam, nhà máy Ninh Thuận 2 dự kiến ​​sẽ đi vào hoạt động vào năm 2035 cùng với Ninh Thuận 1, vốn có cùng công suất.

Việt Nam muốn tăng sản lượng điện từ nhiều nguồn, chủ yếu là năng lượng tái tạo và khí đốt, nhưng các dự án đã gặp phải sự chậm trễ và bất ổn về các vấn đề pháp lý và giá cả.

Thông báo này được đưa ra trong bối cảnh mối quan hệ vốn thường rất gần gũi giữa Hà Nội và Tokyo đang căng thẳng, trong đó có việc dự kiến ​​cấm xe máy chạy bằng xăng ở trung tâm Hà Nội, động thái đã khiến Honda, hãng đang thống trị thị trường, tức giận.

Ông Ito cho biết một lá thư về vấn đề này từ Đại sứ quán Nhật Bản gửi các cơ quan chức năng Việt Nam hồi tháng Chín vẫn chưa được trả lời chính thức, mặc dù ông nói rằng các cơ quan chức năng Việt Nam có thể sẽ tổ chức thêm các cuộc tham vấn.

Nga, Nhật là đối tác ban đầu

Chủ trương xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân ở miền Trung Việt Nam bắt đầu vào đầu những năm 2010 nhưng đã bị ngưng vào năm 2016 khi Hà Nội tạm dừng chương trình điện hạt nhân do lo ngại về an toàn và ngân sách.

Nga đã được trao dự án Ninh Thuận 1, và Nhật Bản được trao nhà máy thứ hai.

Sau khi nối lại chương trình năng lượng hạt nhân vào năm ngoái, Việt Nam đã đề nghị Nhật Bản và Nga triển khai các dự án, ông Ito cho biết, nhưng sau các cuộc họp với các quan chức Việt Nam, Nhật Bản đã quyết định vào tháng 11 rằng họ sẽ rút lui vì thời hạn hoàn thành quá gần.

Theo tiến độ hiện tại, Việt Nam dự kiến ​​sẽ ký kết các thỏa thuận với các đối tác quốc tế vào tháng 9 cho dự án Ninh Thuận 1 và vào tháng 12 cho Ninh Thuận 2.

Bộ Công Thương Việt Nam và Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Việt Nam (Petrovietnam), đối tác Việt Nam của dự án Ninh Thuận 2, đã không trả lời yêu cầu bình luận.

Một quan chức Việt Nam cho biết vẫn chưa có thỏa thuận nào được ký kết cho dự án Ninh Thuận 1.

Đại sứ quán Nga tại Việt Nam và đối tác Việt Nam tại dự án Ninh Thuận 1, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), không bình luận về diễn biến này.

Nguồn tin của Reuters cho hay các công ty Nhật Bản không mấy quan tâm đến dự án tại Việt Nam vì họ đang tập trung vào việc tái thiết lực lượng lao động lành nghề bị gián đoạn bởi sự cố Fukushima năm 2011, dẫn đến việc tạm thời đóng cửa các nhà máy điện hạt nhân của Nhật Bản.

Đại sứ Nhật Bản cho biết Tokyo vẫn đang xem xét các phương án xây dựng thêm các nhà máy điện tại Việt Nam vào giai đoạn sau, đặc biệt là các lò phản ứng mô-đun nhỏ.

Nhiều quan chức Việt Nam và nước ngoài cho biết các nhà đầu tư Pháp, Hàn Quốc và Hoa Kỳ đã bày tỏ sự quan tâm đến các nhà máy tại Ninh Thuận.