Tổng thống Brazil nói gì về ông Trump với BBC?

Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva đã trả lời BBC trong một cuộc phỏng vấn độc quyền rằng ông "không có quan hệ" gì với Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Ông Lula thường xuyên chỉ trích ông Trump, nhưng đây là tín hiệu rõ ràng nhất cho thấy nhà lãnh đạo Brazil khẳng định mối quan hệ giữa ông và người đồng cấp Mỹ đã bị phá vỡ.

Mặc dù Mỹ có thặng dư thương mại với Brazil, Tổng thống Donald Trump đã áp thuế 50% đối với hàng hóa Brazil vào tháng Bảy, viện dẫn lý do về phiên tòa xét xử cựu Tổng thống cánh hữu Jair Bolsonaro về cáo buộc đảo chính.

Ông Lula mô tả mức thuế này là "mang tính chính trị rõ rệt" và nhấn mạnh người tiêu dùng Mỹ sẽ phải đối mặt với giá hàng hóa Brazil cao hơn do hậu quả của biện pháp đó.

Thuế quan do ông Trump áp đặt đã ảnh hưởng đến hàng xuất khẩu của Brazil sang Mỹ, như cà phê và thịt bò, các mặt hàng mà ông Lula cho rằng sẽ trở nên đắt đỏ hơn: "Người dân Mỹ sẽ phải trả giá cho những sai lầm mà Tổng thống Trump đang mắc phải trong mối quan hệ với Brazil."

Hai nhà lãnh đạo chưa bao giờ nói chuyện trực tiếp với nhau. Khi được hỏi tại sao ông không cố gắng nhấc điện thoại lên hoặc thiết lập quan hệ, Tổng thống Lula trả lời: "Tôi chưa bao giờ thử gọi điện thoại vì ông ấy không bao giờ muốn trò chuyện."

Ông Trump trước đây nói rằng ông Lula có thể "gọi cho ông bất cứ lúc nào." Nhưng ông Lula khẳng định rằng các thành viên của Chính quyền Trump "không muốn nói chuyện".

Ông nói với BBC mình đã biết về thuế quan của Mỹ từ các tờ báo Brazil.

Đề cập đến ông Trump, Tổng thống Brazil nói rằng Tổng thống Mỹ "đã không giao tiếp một cách văn minh. Ông ấy chỉ đăng [mức thuế quan] trên cổng thông tin của mình - trên mạng xã hội."

Khi được hỏi ông sẽ mô tả mối quan hệ của mình với người đồng cấp Mỹ như thế nào, ông chỉ đơn giản nói: "Không có quan hệ gì cả."

'Ông ta không phải hoàng đế của thế giới!'

Ông Lula nói mối quan hệ không mấy tốt đẹp của ông với nhà lãnh đạo Mỹ là một ngoại lệ, cũng như đề cập cách ông đã xây dựng mối quan hệ với các cựu tổng thống Mỹ, thủ tướng Anh, lãnh đạo EU, Trung Quốc, Ukraine, Venezuela và "tất cả các quốc gia trên thế giới".

Năm nay, vị tổng thống Brazil đã tham dự lễ kỷ niệm Thế chiến II tại Nga và vẫn duy trì quan hệ với Tổng thống Putin. Khi được hỏi ông có mối quan hệ tốt hơn với ai - Trump hay Putin - ông bảo vệ mối quan hệ của mình với Putin, nói rằng họ đã hình thành quan hệ này khi cả hai đều là tổng thống "trong những lần trước đây".

"Tôi không có quan hệ gì với Trump vì khi Trump đắc cử lần đầu, tôi chưa là tổng thống. Mối quan hệ của ông ấy là với Bolsonaro, chứ không phải Brazil," ông Lula trả lời.

Ông cũng nói rằng nếu đi ngang qua ông Trump tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc vào tuần tới, ông sẽ "chào đón ông ấy vì tôi là một công dân văn minh", nhưng nói thêm rằng ông Trump có thể là "tổng thống Mỹ, [nhưng] ông ấy không phải là hoàng đế của thế giới!".

Khi được yêu cầu bình luận về lời chỉ trích của ông Lula đối với ông Trump, người phát ngôn Nhà Trắng đã gửi cho BBC những bình luận công khai trước đây của tổng thống Mỹ về Brazil.

Ông Lula cũng nói về người tiền nhiệm của mình, ông Jair Bolsonaro, người đã bị kết án vào tuần trước.

Đa số thẩm phán tại Tòa án Tối cao Brazil với tỷ lệ 4-1 đã kết luận cựu tổng thống phạm tội âm mưu đảo chính sau khi thua ông Lula trong cuộc bầu cử và tuyên án ông 27 năm tù.

Ông Lula nói với BBC rằng ông Bolsonaro và những kẻ đồng mưu đã "gây tổn hại cho đất nước, có âm mưu đảo chính và âm mưu ám sát tôi".

Đề cập đến các đơn kháng cáo mà luật sư của Bolsonaro cho biết sẽ nộp, ông Lula nói rằng mình hy vọng ông Bolsonaro sẽ tiếp tục "bào chữa" nhưng "hiện tại thì ông ta đã có tội".

Ông cũng chỉ trích ông Trump vì "bịa đặt thông tin" bằng cách tuyên bố ông Bolsonaro đang bị bức hại và lên án điều mà nhà lãnh đạo Mỹ nói là sự thiếu dân chủ ở Brazil.

Ông Lula nói với BBC rằng nếu vụ bạo loạn ở Điện Capitol hôm 6/1/2021 xảy ra ở Brazil chứ không phải ở Mỹ thì ông Trump sẽ bị đưa ra xét xử.

Trong cuộc phỏng vấn sâu và rộng của BBC, ông thể hiện ủng hộ việc cải cách Liên Hợp Quốc.

Ông chỉ trích việc năm quốc gia - thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc - có quyền phủ quyết các quyết định và lập luận rằng điều này đã làm thay đổi cán cân theo hướng có lợi cho những nước chiến thắng trong Thế chiến II, loại trừ các quốc gia đại diện cho hàng tỷ người như Brazil, Đức, Ấn Độ, Nhật Bản, cũng như các nước châu Phi.

Hệ quả là, ông nói rằng Liên Hợp Quốc "không có đủ sức mạnh để giải quyết xung đột" và năm thành viên thường trực đã đưa ra các quyết định "đơn phương" về việc tham chiến.

Ông bảo vệ việc tiếp tục là đồng minh với Nga và Trung Quốc - hai quốc gia có các cuộc bầu cử bất công và hành động vi phạm nhân quyền - đồng thời kêu gọi một Liên Hợp Quốc "dân chủ" hơn.

Khi bị chất vấn về việc Brazil tiếp tục mua dầu của Nga trong khi nước này đang tiến hành chiến tranh ở Ukraine, ông cho biết Brazil là một trong những quốc gia đầu tiên lên án việc Nga chiếm đóng Ukraine và rằng "Brazil không tài trợ cho Nga, chúng tôi mua dầu từ Nga vì chúng tôi cần dầu giống như Trung Quốc, Ấn Độ, Anh hay Mỹ cần mặt hàng này vậy".

Ông nói rằng nếu Liên Hợp Quốc "hoạt động hiệu quả" thì cả chiến tranh Ukraine lẫn chiến tranh Gaza - mà ông mô tả là "không phải là chiến tranh" mà là "diệt chủng" - đã không xảy ra.

BBC cũng đã đặt câu hỏi với Tổng thống Lula về hội nghị thượng đỉnh khí hậu COP30 vào tháng 11, khi Brazil sẽ tiếp đón các nhà lãnh đạo thế giới tại thành phố Belém thuộc vùng Amazon.

Ở trong nước, tổng thống Brazil đã phải đối mặt với những chỉ trích về việc ủng hộ việc khoan thăm dò dầu khí gần cửa sông Amazon.

Công ty dầu khí nhà nước Petrobas của Brazil và các công ty khác đã mua các lô dầu khí để thăm dò và đang chờ giấy phép.

Bộ trưởng Môi trường của chính phủ ông, Marina Silva, đã phản đối mạnh mẽ các kế hoạch này và một số nhóm bảo tồn lo ngại rằng điều đó có thể gây ra nguy cơ tràn dầu ở vùng nước gần Amazon.

Tổng thống Lula khẳng định Brazil tuân thủ nghiêm ngặt luật pháp trong nghiên cứu của mình và nếu có bất kỳ sự cố tràn dầu nào thì "Brazil sẽ phải chịu trách nhiệm và giải quyết mọi vấn đề".

Ông nói thêm rằng ông ủng hộ một thế giới không có nhiên liệu hóa thạch nhưng "thời điểm đó vẫn chưa đến".

"Tôi muốn biết có quốc gia nào sẵn sàng chuyển đổi năng lượng và có khả năng từ bỏ nhiên liệu hóa thạch không," ông nói thêm. Nhưng vấn đề này đã gây tranh cãi trong các cử tri cánh tả.

Ông Lula, 79 tuổi, nói vẫn chưa quyết định liệu mình có tái tranh cử trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2026 hay không.

Ông cho hay sức khỏe của ông và đảng của mình sẽ quyết định điều đó - cũng như liệu việc này có thuận lợi về mặt chính trị hay không và liệu ông có cơ hội chiến thắng hay không.

Tổng thống Lula đã mất điểm trong các cuộc thăm dò dư luận gần đây, nhưng đã được ủng hộ sau khi ông Trump áp đặt thuế quan đối với Brazil.

Ông kết luận rằng di sản của mình gồm việc giảm nạn đói, giảm tỷ lệ thất nghiệp và tăng thu nhập cho tầng lớp lao động.