Tổng thống Zelensky chuẩn bị tham gia đàm phán cấp cao về Ukraine tại London

Tổng thống Volodymyr Zelensky sẽ gặp các lãnh đạo chủ chốt của châu Âu tại London vào hôm 8/12, trong bối cảnh các đồng minh của Ukraine đang lên kế hoạch đối phó với nỗ lực không ngừng từ Mỹ nhằm yêu cầu Kyiv chấp nhận nhượng bộ trong các cuộc đàm phán hòa bình.

Các nhà lãnh đạo Pháp và Đức sẽ cùng tham gia cuộc họp với ông Zelensky và Thủ tướng Keir Starmer tại Phủ Thủ tướng số 10 Downing Street.

Mục đích của họ là nhằm đảm bảo bất kỳ thỏa thuận nào đạt được cũng phải ngăn chặn một cuộc tấn công tương lai của Nga.

Cuộc họp cấp cao diễn ra sau ba ngày đàm phán tại Florida, nơi trưởng đoàn đàm phán của Tổng thống Zelensky thúc đẩy thay đổi một kế hoạch của Nhà Trắng mà nhiều người cho là đã nhân nhượng các yêu sách cốt lõi của Điện Kremlin.

Mỹ và Ukraine tuyên bố đã có tiến triển, nhưng Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đã chỉ trích ông Zelensky vào hôm 7/12, nói rằng ông Zelensky "chưa đọc" bản dự thảo.

Ông Trump nói với các phóng viên rằng ông "hơi thất vọng vì Tổng thống Zelensky vẫn chưa đọc đề xuất, đó là thông tin của vài giờ trước".

Ông nói tiếp: "Người của ông ấy [Zelensky] rất thích nó... [Nga] hẳn là muốn có cả đất nước khi bạn nghĩ về điều đó, nhưng tôi tin rằng Nga thấy ổn với nó – nhưng tôi không chắc chắn rằng ông Zelensky có chấp nhận nó hay không."

Ông Trump dường như đang đề cập đến bản dự thảo hòa bình mới nhất, vốn đã được sửa đổi tại Miami sau các cuộc đàm phán do trưởng đoàn đàm phán mới của ông Zelensky, ông Rustem Umerov, cùng các trợ lý thân cận của ông Trump là Đặc phái viên Steve Witkoff và con rể Jared Kushner dẫn đầu.

Cùng lúc ông Trump đưa ra bình luận vào hôm 7/12, ông Zelensky cho biết ông dự kiến sẽ được ông Umerov báo cáo nhanh về các cuộc đàm phán, có thể là ở London hoặc Brussels.

Ông nói thêm rằng "một số vấn đề chỉ có thể thảo luận trực tiếp" chứ không thể qua điện thoại.

Ông Zelensky cũng cho biết thêm rằng các cuộc thảo luận với ông Witkoff và ông Kushner là "mang tính xây dựng, dù không hề dễ dàng".

Các cuộc đàm phán vào hôm 8/12 tại London sẽ có sự tham gia của Thủ tướng Anh Starmer, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz. Đây là đại diện của ba quốc gia NATO có ngân sách quân sự lớn nhất tính theo thực tế, không kể Hoa Kỳ.

Phủ Thủ tướng Anh cho biết cuộc họp sẽ "tập trung vào các cuộc đàm phán hòa bình đang diễn ra và các bước tiếp theo".

Trong khi đó, Bộ trưởng Nội các Anh Pat McFadden nói rằng cuộc họp sẽ tìm kiếm các biện pháp nhằm đảm bảo Ukraine "có thể tự quyết định tương lai của mình".

Ông McFadden nhấn mạnh cần có các đảm bảo an ninh có ý nghĩa trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình, chứ không phải một "tổ chức hữu danh vô thực".

Anh và Pháp đã dẫn đầu các cuộc thảo luận để thành lập cái gọi là "liên minh những người sẵn lòng" – hay còn được gọi là Lực lượng Đa quốc gia Ukraine – nhằm đưa ra sự hỗ trợ quốc phòng trong tương lai, bao gồm khả năng triển khai một lực lượng bảo đảm an ninh tại nước này.

Hiện chưa rõ lực lượng này sẽ thực hiện chức năng gì, mặc dù các nguồn tin ngoại giao trước đây đã chỉ ra rằng lực lượng này sẽ không được sử dụng để duy trì lệnh ngừng bắn, và sẽ khác biệt với một lực lượng gìn giữ hòa bình ở chỗ nó sẽ không được coi là trung lập.

Đức và các nước châu Âu khác, bao gồm Ý và Ba Lan, đã cam kết hỗ trợ quốc phòng nhưng bày tỏ sự hoài nghi về viễn cảnh đưa quân đội vào Ukraine – một đề xuất mà Điện Kremlin tuyên bố sẽ coi là sự leo thang.

Nhà Trắng đã thúc đẩy Kyiv và Moscow nhanh chóng đạt được một kế hoạch đa điểm nhằm chấm dứt chiến tranh.

Tuy nhiên, có rất ít dấu hiệu đột phá, kể cả sau khi Đặc phái viên Witkoff có cuộc hội đàm trực tiếp kéo dài năm giờ với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Moscow vào tuần trước.

Bên cạnh các đảm bảo an ninh, các cuộc đàm phán vẫn đặc biệt căng thẳng xung quanh vấn đề nhượng bộ lãnh thổ.

Mỹ đã đề xuất Ukraine rút toàn bộ lực lượng khỏi các khu vực phía đông mà Nga đã cố gắng chiếm đoạt bằng vũ lực nhưng chưa thể kiểm soát hoàn toàn, để đổi lấy việc Nga rút quân ở các khu vực khác và ngừng chiến.

Phát biểu vào hôm 7/12, Đặc phái viên sắp mãn nhiệm của ông Trump về Ukraine, ông Keith Kellogg, cũng nhấn mạnh các cuộc đàm phán xung quanh Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia là đặc biệt phức tạp.

Giao tranh dữ dội đôi khi đã diễn ra xung quanh cơ sở này, vốn là cơ sở lớn nhất châu Âu và hiện đang nằm dưới sự kiểm soát của Nga.

Một bản dự thảo ban đầu bị rò rỉ của kế hoạch hòa bình do Mỹ hậu thuẫn đã đề xuất chia sẻ năng lượng mà nhà máy tạo ra trong tương lai giữa Ukraine và Nga.

Ông Kellogg nói tại một sự kiện ở California rằng thỏa thuận đã gần kề nhưng các cuộc đàm phán về những vấn đề này vẫn đang tiếp tục.

Ông nói thêm: "Nếu chúng ta giải quyết được hai vấn đề đó, tôi nghĩ phần còn lại của mọi thứ sẽ diễn ra khá tốt."

Các cuộc đàm phán tại London là nỗ lực mới nhất của các đồng minh châu Âu nhằm tạo ra vai trò riêng biệt trong các nỗ lực chấm dứt chiến tranh do Mỹ dẫn đầu.

Họ lo ngại rằng kế hoạch của Mỹ sẽ làm tổn hại đến lợi ích lâu dài của châu lục để đổi lấy một giải pháp nhanh chóng.

Các lãnh đạo châu Âu đã phản đối các phiên bản ban đầu của kế hoạch hòa bình do Mỹ dẫn đầu, vốn đã được sửa đổi sau những chỉ trích rằng nó quá ưu ái Nga.

Bất chấp áp lực kinh tế lớn và những tổn thất trên chiến trường, Điện Kremlin đã cho thấy rất ít dấu hiệu sẵn sàng thỏa hiệp các yêu sách then chốt của mình, bao gồm việc loại trừ mọi con đường gia nhập liên minh quân sự NATO của Ukraine trong tương lai.

Moscow: Chiến lược an ninh mới của Hoa Kỳ 'phù hợp với tầm nhìn của Nga'

Trong một diễn biến liên quan, Nga hoan nghênh Chiến lược An ninh Quốc gia mới của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, cho rằng chiến lược này "phần lớn phù hợp" với tầm nhìn của Moscow.

Tài liệu dài 33 trang, được chính quyền Hoa Kỳ công bố trong tuần này, cho rằng châu Âu đang phải đối mặt với "sự xóa sổ nền văn minh" và không coi Nga là mối đe dọa đối với Hoa Kỳ.

Báo cáo cũng nêu các ưu tiên khác như chống lại ảnh hưởng nước ngoài, chấm dứt làn sóng di cư quy mô lớn và bác bỏ điều mà Mỹ cho là "sự kiểm duyệt" của EU.

Một số quan chức và nhà phân tích EU đã phản đối chiến lược này, đặt câu hỏi về việc văn kiện tập trung vào quyền tự do ngôn luận và so sánh ngôn từ được sử dụng trong đó với ngôn ngữ mà Điện Kremlin sử dụng.

"Những điều chỉnh mà chúng tôi đang thấy... phần lớn phù hợp với tầm nhìn của chúng tôi," người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov phát biểu trong một cuộc phỏng vấn do hãng thông tấn nhà nước Nga Tass công bố hôm Chủ nhật (7/12).

"Chúng tôi coi đây là một bước đi tích cực," ông nói và cho biết thêm rằng Moscow sẽ tiếp tục phân tích tài liệu này trước khi đưa ra kết luận chắc chắn.

Chiến lược này sử dụng ngôn ngữ mềm mỏng hơn đối với Nga, điều mà các quan chức EU lo ngại có thể làm suy yếu lập trường của EU đối với Moscow khi nước này thúc đẩy chấm dứt chiến tranh ở Ukraine.

Trong tài liệu, EU bị đổ lỗi cho việc ngăn cản nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm chấm dứt xung đột và nói rằng Hoa Kỳ phải "tái thiết lập sự ổn định chiến lược đối với Nga", điều này sẽ "ổn định các nền kinh tế châu Âu".

Bản chiến lược dường như ủng hộ những nỗ lực gây ảnh hưởng đến chính sách trên lục địa, lưu ý rằng chính sách của Hoa Kỳ nên ưu tiên "chống lại quỹ đạo hiện tại của châu Âu trong các quốc gia châu Âu".

Báo cáo mới cũng kêu gọi khôi phục "bản sắc phương Tây", và tuyên bố rằng sẽ "không thể nhận ra châu Âu trong 20 năm hoặc ít hơn", và rằng các vấn đề kinh tế của châu lục "bị lu mờ bởi viễn cảnh thực sự và rõ ràng hơn về sự xóa sổ nền văn minh này".

"Vẫn chưa rõ liệu một số quốc gia châu Âu có đủ sức mạnh kinh tế và quân sự để duy trì vai trò đồng minh đáng tin cậy hay không," tài liệu nêu rõ.

Trái ngược hoàn toàn, tài liệu ca ngợi ảnh hưởng của "các đảng phái châu Âu yêu nước" và cho biết "Mỹ khuyến khích các đồng minh chính trị của mình ở châu Âu thúc đẩy sự hồi sinh tinh thần này".

Trong bối cảnh EU đang tiếp tục đàm phán với chính quyền Trump để đạt được một thỏa thuận hòa bình tại Ukraine, một số quan chức đã nhấn mạnh mối quan hệ lâu dài của họ với Hoa Kỳ, đồng thời đặt ra "những câu hỏi" về văn kiện này.

"Hoa Kỳ sẽ vẫn là đồng minh quan trọng nhất của chúng tôi trong liên minh [NATO]. Tuy nhiên, liên minh này tập trung vào việc giải quyết các vấn đề chính sách an ninh," Ngoại trưởng Đức Johann Wadephul phát biểu hôm thứ Sáu (5/12).

"Tôi tin rằng các vấn đề về tự do ngôn luận hay việc tổ chức các xã hội tự do của chúng ta không nằm trong [chiến lược này], ít nhất là khi nói đến Đức."

Trong một bài đăng trên mạng xã hội gửi đến "những người bạn Mỹ", Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk nói rằng "châu Âu là đồng minh thân cận nhất của các bạn, chứ không phải là vấn đề của các bạn" và lưu ý đến "kẻ thù chung" của họ.

"Đây là chiến lược hợp lý duy nhất cho an ninh chung của chúng ta. Trừ khi có điều gì đó thay đổi."

Trong khi đó, cựu Thủ tướng Thụy Điển Carl Bildt viết rằng văn kiện này "tự đặt mình vào thế cực hữu".

Chính quyền Trump đã thúc đẩy mối quan hệ với đảng cực hữu AfD ở Đức, vốn bị tình báo Đức xếp vào nhóm cực hữu.

Thúc đẩy thông điệp "Nước Mỹ trên hết", chiến lược này cho biết Hoa Kỳ dự định nhắm mục tiêu vào các tàu bị cáo buộc buôn bán ma túy ở Biển Caribe và Đông Thái Bình Dương, đồng thời cân nhắc khả năng hành động quân sự ở Venezuela.

Hoa Kỳ cũng kêu gọi Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và Đài Loan tăng chi tiêu quốc phòng.

Các đảng viên Dân chủ tại Quốc hội cảnh báo rằng tài liệu này có thể phá vỡ quan hệ đối ngoại của Hoa Kỳ.

Dân biểu Jason Crow của Colorado, thành viên các ủy ban Hạ viện giám sát tình báo và lực lượng vũ trang, gọi chiến lược này là "thảm họa cho vị thế của Hoa Kỳ trên trường quốc tế".

Dân biểu Gregory Meeks của New York cho biết nó "vứt bỏ hàng thập kỷ lãnh đạo dựa trên giá trị của Hoa Kỳ".