Mỹ gửi 'tối hậu thư' nêu hạn chót đưa ra đề xuất đàm phán thương mại

Chính quyền Tổng thống Donald Trump yêu cầu các quốc gia đưa ra đề xuất tốt nhất trong đàm phán thương mại trước ngày 3/6.

Việc này diễn ra trong bối cảnh các quan chức tìm cách đẩy nhanh tiến độ đàm phán với nhiều đối tác trước thời hạn tự đặt ra chỉ còn năm tuần nữa, theo một bản dự thảo thư gửi các đối tác đàm phán mà Reuters tiếp cận được.

Bản dự thảo, từ Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ (USTR), cho thấy cách Tổng thống Donald Trump lên kế hoạch kết thúc các cuộc đàm phán kéo dài với hàng chục quốc gia — vốn bắt đầu từ ngày 9/4.

Đây là thời điểm ông tạm hoãn các mức thuế công bố vào ngày "Ngày Giải phóng" trong 90 ngày đến ngày 8/7, sau khi thị trường chứng khoán, trái phiếu và tiền tệ đồng loạt phản ứng tiêu cực trước quy mô rộng lớn của các biện pháp thuế quan này.

Theo Reuters, tài liệu này phần nào cho thấy việc chính quyền Mỹ đang gấp rút hoàn tất các thỏa thuận theo đúng thời hạn của mình.

Trong khi các quan chức như Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng Kevin Hassett đã nhiều lần khẳng định rằng một số thỏa thuận đã gần hoàn tất, thì cho đến nay, Mỹ mới chỉ đạt được một thỏa thuận với đối tác thương mại lớn là Anh.

Thỏa thuận này cũng chỉ giống như một khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tiếp theo hơn là một hiệp định cuối cùng.

Về nội dung bản dự thảo nói trên, Mỹ yêu cầu các nước liệt kê đề xuất tốt nhất của họ trong một số lĩnh vực then chốt, bao gồm các đề xuất về thuế và hạn ngạch đối với hàng hóa công nghiệp và nông nghiệp của Mỹ, cũng như các kế hoạch khắc phục các rào cản phi thuế quan.

Ngoài ra, còn có các yêu cầu khác như cam kết về thương mại kỹ thuật số và an ninh kinh tế, cùng với các cam kết riêng của từng quốc gia.

Sau đó, Mỹ sẽ đánh giá các phản hồi trong vòng vài ngày và đưa ra "khu vực hạ cánh khả thi", có thể bao gồm mức thuế đối ứng, theo dự thảo bức thư.

Không rõ những quốc gia nào sẽ nhận được bức thư, nhưng theo Reuters, địa chỉ nhận là những quốc gia đang có các cuộc đàm phán tích cực với Mỹ, bao gồm các cuộc họp và trao đổi tài liệu.

Washington hiện đang tham gia đàm phán với Liên minh châu Âu (EU), Nhật Bản, Việt Nam và Ấn Độ, và một số quốc gia khác.

Một quan chức USTR cho biết các cuộc đàm phán thương mại vẫn đang tiếp diễn.

"Các cuộc đàm phán với nhiều đối tác thương mại then chốt đang diễn ra một cách nhanh chóng và hiệu quả. Tất cả các bên đều có lợi ích trong việc đánh giá tiến độ và xác định các bước tiếp theo."

'Bất chấp các vụ kiện đang diễn ra'

Bà Tiffany Smith, phó chủ tịch chính sách thương mại toàn cầu tại Hội đồng Ngoại thương Quốc gia, hoan nghênh các động thái của USTR.

"Chúng tôi thấy rất khích lệ khi thấy USTR đang thúc đẩy tiến trình đàm phán nhanh chóng nhất có thể," bà nói với Reuters, đồng thời cho biết các thỏa thuận thương mại giúp loại bỏ rào cản cho các công ty Mỹ ở nước ngoài và giảm thuế tại Mỹ sẽ "có lợi cho các bên nếu chúng được thực hiện theo cách mang lại sự ổn định và dự đoán được cho các mối quan hệ thương mại."

Chính sách thuế quan đầy tham vọng — và thường gấp gáp — của ông Trump là một trụ cột trong chương trình nghị sự kinh tế "Nước Mỹ trên hết" của vị tổng thống, khi ông tìm cách tái định hình các mối quan hệ thương mại của Mỹ, giảm thâm hụt thương mại và bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước.

Các nhà lập pháp Cộng hòa cũng đang kỳ vọng vào nguồn thu từ thuế quan để bù đắp chi phí cho dự luật cắt giảm thuế Quốc hội đang xem xét.

Chính sách thuế của ông Trump đã khiến các nhà đầu tư trải qua nhiều biến động.

Trong tháng Năm, chứng khoán Mỹ ghi nhận đợt tăng mạnh nhất kể từ tháng 11/2023, nhưng trước đó, các chỉ số toàn cầu đã lao dốc do hàng loạt thông báo về thuế quan của ông Trump từ tháng Hai đến đầu tháng Tư.

Chứng khoán hầu như không biến động vào chiều thứ Hai 2/6 sau khi ông Trump bất ngờ công bố việc tăng gấp đôi mức thuế đối với thép và nhôm nhập khẩu trong một sự kiện tại Pittsburgh vào hôm 30/5.

Trong khi đó, cách thức mà chính quyền Trump sử dụng để áp đặt các mức thuế toàn diện nhất đang bị đặt dấu hỏi về tính pháp lý.

Vào ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế ra phán quyết rằng ông Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp dụng các mức thuế theo Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA), bao gồm các mức thuế "Ngày Giải phóng" và các mức thuế trước đó áp đặt lên hàng hóa từ Canada, Mexico và Trung Quốc liên quan đến cáo buộc của ông Trump rằng ba nước này đã tiếp tay cho việc đưa fentanyl vào Mỹ.

Chỉ chưa đầy 24 giờ sau, một tòa phúc thẩm đã tạm thời hoãn phán quyết đó. Các mức thuế nằm trong tâm điểm vụ kiện được cho là sẽ vẫn có hiệu lực trong thời gian vụ việc được xem xét.

Bản dự thảo thư cảnh báo các đối tác thương mại không nên tin rằng các mức thuế này sẽ bị đình chỉ nếu tòa án đưa ra phán quyết chống lại việc ông Trump sử dụng IEEPA.

"Bất chấp những vụ kiện đang diễn ra tại các tòa án Mỹ liên quan đến hành động áp thuế đối ứng của Tổng thống, Tổng thống vẫn dự định tiếp tục chương trình thuế quan này dựa trên các cơ sở pháp lý mạnh mẽ khác nếu cần thiết, vì vậy điều quan trọng là chúng ta phải tiếp tục thảo luận về các vấn đề này," bản dự thảo viết.