Thượng đỉnh Asean: Liệu tân Thủ tướng VN có đạt được mục tiêu?
Nguồn hình ảnh, STR/Getty Images
Tân Thủ tướng Việt Nam, ông Phạm Minh Chính đang có chuyến công du trong hai ngày (23/24/4/2021) tại Indonesia để tham dự một hội nghị cấp cao của khối Asean.
Bình luận về chuyến thăm nước ngoài lần đầu trên cương vị mới của ông Chính, hôm thứ Sáu từ Hà Nội, Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng, cựu Đại sứ Việt Nam tại Hà Lan, nguyên trưởng nhóm tư vấn cho lãnh đạo Bộ Ngoại giao Việt Nam thời kỳ trước đây, nói với BBC:
"Trước hết về kỳ vọng của chuyến đi, tôi thấy rằng tân Thủ tướng Phạm Minh Chính muốn tái khẳng định những định hướng lớn về chính sách đối ngoại của đảng Cộng sản Việt Nam vạch ra tại Đại hội 13, trong đó nhấn mạnh quan điểm của Việt Nam đối với một chủ nghĩa khu vực mở và năng động.
"Theo đó, ông muốn qua thượng đỉnh, nói rõ vai trò và vị thế của Việt Nam trong việc góp phần giải quyết những khúc mắc trong khu vực, nhất là vấn đề khủng hoảng ở Myanmar.
"Tiếp theo, một khía cạnh khác là muốn xây dựng hình ảnh và tâm thế của người đứng đầu chính phủ mới.
"Tuy nhiên, ở điểm này tôi cho rằng tân Thủ tướng Việt Nam sẽ gặp một số thách thức là bởi vì quan điểm của Việt Nam khác với quan điểm của một số thành viên trong đại gia đình Asean, đặc biệt không hoàn toàn khớp với lập trường của Asean-Trojka liên quan thái độ đối với xung đột hiện nay ở Myanmar."
Mục tiêu tự đặt ra và khả năng đạt được?
Nguồn hình ảnh, Anadolu Agency
Bình luận về điều được cho là mục tiêu tự đặt ra của nhà lãnh đạo mới của Chính phủ Việt Nam và khả năng đạt được trên thực tế, ông Đinh Hoàng Thắng nói:
"Đây là câu hỏi mà tôi cảm nhận được trong giới quan sát chính trị Việt Nam và khu vực, về vấn đề này tôi cho rằng ông Phạm Minh Chính khó đặt ra những mục tiêu cụ thể, vì hơn ai hết, ông và Việt Nam hiểu tính phức tạp và sự tế nhị liên quan cuộc khủng hoảng ở Myanmar.
"Xung đột Myanmar, với thời gian, ngày càng vượt ra khỏi ranh giới biên cương của Myanmar. Tôi muốn nói rằng Myanmar nay là một bàn cờ lớn mà trong đó quân đội đang nắm quyền sau cuộc đảo chính, trong khi chính phủ hợp pháp lại đang "ngồi trong tù", thậm chí các nước Asean, trong đó có Việt Nam đều không đóng vai trò ảnh hưởng quyết định gì.
"Song tôi nghĩ Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ trình bày lập trường quen thuộc của Việt Nam xưa nay liên quan các vấn đề được cho là nội bộ của thành viên trong khối.
"Tuy vậy lập trường "không can thiệp" hay nói cách khác, đường lối "ngoại giao thầm lặng" của Asean, tôi e rằng, đã đến lúc không còn phát huy tác dụng và phương cách Asean (Asean Way) có lẽ cũng sẽ đi vào hồi kết.
"Trong bối cảnh ấy, liệu tân Thủ tướng Việt Nam có đưa ra được một gợi ý "đột phá" nào không, để thay thế hoặc để tiếp nối, trong tình trạng bế tắc chung hiện nay, tôi nghĩ chúng ta còn phải chờ xem từ cuộc trắc nghiệm đầu tiên này với ông Phạm Minh Chính và tài năng đối ngoại của ông."
Việt Nam nên phát biểu, hành động gì?
Nguồn hình ảnh, Barcroft Media/Getty Images
Cho rằng khủng hoảng chính trị từ cuộc đảo chính đầu năm 2021 ở Myanmar hiện làm cho vấn đề của nước này trở thành bài toán 'hóc búa' cho Asean vào thời điểm diễn ra hội nghị cấp cao của khối này ở Indonesia, bàn về việc đại diện chính phủ và nhà nước Việt Nam nên có phát biểu, hành động gì cho thỏa đáng, ông Đinh Hoàng Thắng nói tiếp:
"Tôi cho rằng tuỳ thuộc bản lĩnh chính khách, chúng ta sẽ đón đợi xem Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ ứng xử như thế nào, với tư cách là một cá nhân, trong lần xuất hiện đầu tiên tại tại một diễn đàn khu vực quan trọng.
"Song tôi cũng nghĩ rằng khó có chuyện gì bất ngờ trong ứng xử hay hành động, vì ông tân Thủ tướng Việt Nam đã có một dàn chuyên gia đối ngoại được kế thừa từ nhiệm kỳ trước.
"Đó là những chuyên gia giỏi, lão luyện và có kinh nghiệm, do vậy, tuy thế tôi cũng lại hy vọng ông Phạm Minh Chính sẽ tận dụng được tối đa các ý kiến tham vấn của đội ngũ chuyên gia đó.
"Còn các phát biểu tại các cuộc họp, kể cả kín hay công khai, thì Bộ Ngoại giao Việt Nam, theo thông lệ, đều đã chuẩn bị sẵn theo tinh thần của cấp cao nhất, ở đây là Ban Bí thư, thậm chí là Bộ Chính trị hoặc ý kiến đích thân của Tổng bí thư.
"Nhưng nếu có câu hỏi nào được đặt ra rằng về mặt cụ thể tân Thủ tướng Việt Nam nên đưa thông điệp ra sao cho thoả đáng trước vấn đề Myanmar, tôi thấy rằng đây thực sự là một câu hỏi gây thách thức rất nhiều đối với ông Phạm Minh Chính.
"Trong vấn đề Myanmar, các quốc gia không thể chỉ ngồi họp trong phòng điều hoà, trong khi trên thực địa, các lực lượng được vũ trang đến tận răng thẳng tay tàn sát và bắn giết hàng loạt phụ nữ và trẻ em như chúng ta đang nghe và đang thấy ngày qua ngày.
"Loài người đã rời thời đại đồ đá từ bao giờ mà sao vẫn có những thế lực mông muội và dã man đến nhường ấy? Họ hành động vì mục đích gì? Động cơ nào thúc đẩy họ? Các quốc gia phải tìm cho ra căn nguyên, gốc gác của khủng hoảng để chấm dứt đau khổ cho thường dân.
"Vậy Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính sẽ chọn phát biểu như thế nào, sẽ vẫn theo lối cũ mòn như hành xử lâu nay trong nội bộ các nước thành viên Asean, theo 'cách thức Asean' như đã nói ở trên, hay một sự đổi mới, đột phá, sáng tạo và ghi dấu ấn, đó chính là một thách thức lớn đối với ông."
Tiến sỹ Đinh Hoàng Thắng, người có nhiều năm làm việc trong ngành ngoại giao Việt Nam, hiện là Giám đốc Truyền thông, thuộc Viện Nghiên cứu các vấn đề về Chính sách, Pháp luật và Phát triển tại Hà Nội.
