ASEAN sẽ thúc ép chính quyền Myanmar chấm dứt bạo lực, cho phép viện trợ

Các nhà ngoại giao nói rằng các lãnh đạo Đông Nam Á sẽ cố gắng tạo ra một con đường để chấm dứt bạo lực và bất ổn ở Myanmar tại một hội nghị thượng đỉnh vào thứ Bảy, trong nỗ lực quốc tế phối hợp đầu tiên nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng ở nước này.

Thống tướng Min Aung Hlaing, người đứng đầu quân đội Myanmar, người lật đổ chính phủ dân sự vào ngày 1/2, đã có mặt tại Jakarta hôm thứ Bảy 24/4.

Các nhà lãnh đạo sẽ gặp nhau trong các cuộc họp kín tại hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ở Jakarta, Indonesia, với hy vọng khuyến khích các cuộc thảo luận thẳng thắn, hai nguồn tin ngoại giao nói với Reuters.

Điều gì khiến VN, TQ, Nga, Ấn Độ ngăn LHQ 'mạnh tay' với Myanmar?

Thủ tướng Phạm Minh Chính lần đầu công du, sẽ nói gì về Myanmar?

Hội nghị thượng đỉnh ASEAN có thể chấm dứt đổ máu ở Myanmar?

Myanmar: Tổng chỉ huy quân sự dự kiến công du nước ngoài lần đầu kể từ đảo chính

Myanmar rơi vào khủng hoảng kể từ sau cuộc đảo chính, với các cuộc biểu tình gần như hàng ngày và cuộc đàn áp của quân đội chính phủ, trong đó hàng trăm người đã thiệt mạng.

Các sáng kiến đang được ASEAN xem xét bao gồm tạm dừng bạo lực để cho phép cung cấp thực phẩm và y tế vào Myanmar, đồng thời bổ nhiệm một đặc phái viên để khuyến khích đối thoại giữa chế độ quân sự và phe đối lập trong Chính phủ thống nhất quốc gia (NUG), các nguồn tin cho biết.

Với việc các đại biểu tham dự trực tiếp bất chấp đại dịch, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi hôm thứ Sáu cho biết hội nghị thượng đỉnh phản ánh "mối quan tâm sâu sắc về tình hình ở Myanmar và quyết tâm của ASEAN trong việc giúp Myanmar thoát khỏi tình trạng mong manh này".

"Chúng tôi hy vọng rằng (hội nghị thượng đỉnh) ngày mai sẽ đạt được một thỏa thuận liên quan đến các bước có lợi cho người dân Myanmar", bà nói.

Người đồng cấp Singapore của Marsudi, Vivian Balakrishnan, người cũng đang ở Jakarta, cho biết các nhà lãnh đạo ASEAN "sẽ thảo luận về nhu cầu cấp bách để giải quyết tình hình nghiêm trọng và đáng lo ngại sâu sắc ở Myanmar".

Các nhà ngoại giao và quan chức chính phủ đề nghị giấu tên cho biết nhiều nhà lãnh đạo ASEAN muốn có cam kết từ Min Aung Hlaing để kiềm chế lực lượng quan đội của ông ta, được cho là đã giết chết 745 người kể từ khi một phong trào bất tuân dân sự nổi lên để thách thức cuộc đảo chính ngày 1/2 chống lại chính phủ của bà San Suu Kyi.

Không có quốc gia nào ngoài ASEAN có mặt tại các cuộc đàm phán, mặc dù một số quốc gia tham gia và đặc phái viên của Liên Hiệp Quốc về Myanmar, Christine Schraner Burgener, sẽ tổ chức các cuộc họp bên lề sự kiện, nguồn tin nói thêm.

Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan cho biết ông đã gặp Schraner Burgener vào thứ Sáu và thảo luận về cách cộng đồng quốc tế có thể đóng "vai trò mang tính xây dựng trong việc tạo điều kiện cho bình thường, hòa bình và ổn định ở Myanmar".

Ông viết trên Twitter: "Thảm kịch đang diễn ra có hậu quả nghiêm trọng đối với Myanmar, ASEAN và khu vực".

Một phát ngôn viên của NUG - được thành lập bởi các nhà lập pháp bị lật đổ và một số nhóm dân tộc phản đối chính quyền - nói với Reuters rằng họ đã "tiếp xúc với các nhà lãnh đạo ASEAN", nhưng chưa được chính thức mời tham dự hội nghị thượng đỉnh.

Tại Yangon, thủ đô thương mại của Myanmar, rất nhiều người biểu tình đã hô vang "Chúng ta muốn gì? Dân chủ" khi họ diễu hành nhanh qua các khu vực trung tâm của thành phố. Không ai bị bắt, các nhân chứng cho biết.

Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International) kêu gọi ASEAN điều tra Thống tướng Min Aung Hlaing vì tội ác chống lại loài người.

Tổ chức Ân xá cho biết: "Là một quốc gia thành viên của Công ước Liên Hiệp Quốc về Chống tra tấn, Indonesia có nghĩa vụ pháp lý truy tố hoặc dẫn độ một thủ phạm bị tình nghi trên lãnh thổ của mình.

Chính quyền Myanmar cho biết hồi đầu tháng này, các cuộc biểu tình chống lại sự cai trị của họ đang giảm dần vì mọi người muốn hòa bình.

Phép thử lớn nhất

ASEAN theo truyền thống không can thiệp vào công việc nội bộ của một quốc gia thành viên và cách thức giải quyết cuộc khủng hoảng Myanmar sẽ là phép thử lớn nhất của ASEAN, tổ chức Ân xá Quốc tế nói.

Emerlynne Gil, Phó Giám đốc Nghiên cứu cấp vùng của Tổ chức Ân xá Quốc tế phát biểu trong một tuyên bố: "Đây không phải là vấn đề nội bộ của Myanmar mà là một cuộc khủng hoảng nhân quyền đang ảnh hưởng đến toàn bộ khu vực và xa hơn."

Các thành viên của ASEAN bao gồm Myanmar, Brunei, Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam.

Bộ trưởng Ngoại giao Indonesia Retno Marsudi cho biết các nhà lãnh đạo Lào, Philippines và Thái Lan sẽ cử đại diện, nhưng không xác nhận liệu người đứng đầu quân đội Myanmar có tham dự hay không.

Bà nói tại một cuộc họp báo: "Cam kết của các nhà lãnh đạo gặp gỡ trực tiếp thể hiện mối quan tâm sâu sắc về tình hình ở Myanmar và quyết tâm của ASEAN trong việc giúp Myanmar thoát khỏi tình trạng tế nhị này".

Truyền hình nhà nước Myanmar không đề cập đến cuộc họp ASEAN trong bản tin hàng đêm vào thứ Sáu.

Chính phủ quân sự Myanmar không có dấu hiệu muốn nói chuyện với các thành viên của chính phủ mà họ đã lật đổ, cáo buộc một số người trong số họ là tội phản quốc - tội bị trừng phạt bằng án tử hình. Chính phủ quân sự đã gọi NUG là một tổ chức bất hợp pháp.

Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị, một nhóm hoạt động ở Myanmar, cho biết 745 người đã bị lực lượng an ninh giết hại kể từ cuộc đảo chính và 3.371 người đang bị giam giữ.