IAEA: Bắc Hàn có vẻ đã tái khởi động lò phản ứng hạt nhân Yongbyon
Nguồn hình ảnh, Reuters
Báo cáo của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) cho biết Bắc Hàn dường như đã tái khởi động lò phản ứng hạt nhân Yongbyon.
Plutonium dùng trong vũ khí hạt nhân được cho là đã được sản xuất tại khu phức hợp lò phản ứng hạt nhân này.
Bình Nhưỡng đã trục xuất các quan sát viên của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) vào năm 2009 và IAEA phải dựa trên các hình ảnh vệ tinh để tiến hành công tác đánh giá.
IAEA cho biết lò phản ứng này đã thải nước dùng để làm mát kể từ tháng 7 qua, đưa ra giả thuyết là lò phản ứng này đang hoạt động.
Yongbyon, một khu phức hợp lò phản ứng có công suất 5 megawatt này là trung tâm trong chương trình hạt nhân của Bắc Hàn.
Đây là đấu hiệu hoạt động đầu tiên tại lò phản ứng này kể từ tháng 12/2018, vài tháng sau cuộc gặp đầu tiên của cựu Tổng thống Donald Trump và Lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un tại Singapore, theo IAEA.
Các chuyên gia từ lâu đã theo dõi hoạt động của Yongbyon để tìm hiểu xem Bình Nhưỡng có khả năng sản xuất được bao nhiêu loại vũ khí.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
IAEA cũng nêu thêm các chi tiết về một phòng thí nghiệm hóa chất phóng xạ trong cùng khu phức hợp này, với mục đích để tái xử lý các nhiên liệu hạt nhân đã qua sử dụng. Cơ quan này trước đó cũng nêu quan ngại về hoạt động của phòng nghiên cứu này hồi tháng 6 qua.
Báo cáo mới nhất cho thấy phòng thí nghiệm này đã hoạt động được 5 tháng cho đến tháng 7 năm 2021, và cho thấy đã xử lý một đợt nhiên liệu đã qua sử dụng.
Cơ quan này cũng cho biết diễn biến này là "vô cùng đáng quan ngại" và là sự vi phạm rõ ràng các nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc.
Bộ Ngoại giao Hàn Quốc phát biểu trên hãng thông tấn Yonhap cho biết chính phủ đang "phối hợp chặt chẽ với phía Mỹ để liên tục giám sát các hoạt động tên lửa và hạt nhân của Bắc Hàn".
Bắc Hàn đã tiếp tục phát triển các vũ khí hạt nhân kể từ khi các quan sát viên của IAEA bị trục xuất, lần cuối cùng thử nghiệm loại vũ khí này là vào năm 2017.
Lãnh đạo Bắc Hàn Kim Jong-un đã đưa vấn đề khu phức hợp hạt nhân Yongbyon vào trọng tâm của chương trình nghị sự trong các cuộc đàm phán với cựu Tổng thống Donald Trump.
Lò phản ứng công suất 5 megawatt tại đây là nguồn cung cấp plutonium ở cấp độ dùng trong vũ khí hạt nhân cho Bình Nhưỡng, mặc dù nhiều nhà phân tích chỉ ra rằng cơ sở vật chất tại đây đang lạc hậu dần.
Thỏa thuận dỡ bỏ lò phản ứng này để đổi lại việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt được cho đã bị cựu Tổng thống Donald Trump bác bỏ. Theo tôi được biết thì điều này đã dẫn đến sự thất bại trong các cuộc đàm phán giữa đôi bên trong cuộc họp thượng đỉnh tại Hà Nội vào năm 2019.
Vào tháng 1, Kim Jong-un đã cam kết phát triển thêm kho vũ khí hạt nhân. Lãnh đạo Bắc Hàn cho rằng các nhà khoa học sẽ nghiên cứu về việc thu nhỏ đầu đạn, phát triển các vũ khí chiến lược và chế tạo một "quả bom hydro siêu lớn".
Cho đến nay thì có rất ít dấu hiệu cho thấy Bình Nhưỡng đang thực hiện những dự án này.
Thay vào đó thì Bắc Hàn đã phải tập trung giải quyết tình trạng kinh tế đang tệ hại cùng việc thiếu hụt lương thực thực phẩm.
Dường như có điều gì đó đã thay đổi.
Thật khó để các chuyên gia có một bức tranh rõ ràng về điều gì đang diễn ra tại Yongbyon từ các hình ảnh vệ tinh thế nhưng báo cáo cũng mô tả các hoạt động được khởi động lại này là "vô cùng đáng tiếc".
Và có lẽ đây cũng là một vấn đề đau đầu khác dành cho chính quyền của Tổng thống Biden, người từng nói sẵn sàng đàm phán với Bình Nhưỡng thế nhưng đến nay không cho thấy Bắc Hàn là một ưu tiên trong chính sách ngoại giao.
Và có lẽ Bình Nhưỡng đã quyết định đến lúc phải được đẩy lên trong danh sách ưu tiên "những điều cần phải làm" của phía Washington.
